Birleşmiş Milletler’in ilk uzman kuruluşu olan FAO 16 Ekim 1945’te Quebec-Kanada’da kurulmuş ve merkezi 1951 yılında Roma’ya nakledilmiştir.
FAO’nun başlıca amacı, günümüzdeki ve gelecekteki nesillerin ihtiyaçlarını karşılamak için; çevreyi kirletmeyen, teknik açıdan uygun, ekonomik açıdan uygulanabilir ve sosyal açıdan kabul edilebilir sürdürülebilir bir kalkınmayı desteklemek olarak tanımlanmaktadır. FAO’nun günümüzdeki temel işlevi gelişmekte olan veya azgelişmiş ülkelerde tarımsal üretimin ve beslenmenin sağlıklı bir şekilde yapılması olmakla beraber, aynı zamanda gelişmiş ülkelerde de sağlıklı gıdaya erişimin yollarını belirlemek gibi önemli unsurları da kapsamaktadır.
Bu çerçevede, FAO’nun en önemli hedefleri, insanların hayat standartlarını ve beslenme düzeyini yükseltmek, açlığı önlemek, gıda ve tarım ürünlerinin üretim ve dağılımını geliştirmek ve kırsal nüfusun yaşama koşullarını iyileştirmek olarak sıralanabilir.
Bu amaçlar ışığında, FAO’nun başlıca işlevleri 4 ana başlık altında toplanabilir. Bunlardan birincisi, hükümetler ve uluslararası kalkınma kuruluşları adına teknik danışma ve yardım programları yürütmektedir. FAO, geliştirilen kalkınma projelerinin çevresel, sosyal ve ekonomik unsurlarını göz önüne alarak, bunların bütüncül bir yaklaşım içinde oluşturulmasına özel bir önem atfetmektedir. Bu bağlamda FAO, su ürünleri yetiştiriciliği, sürdürülebilir su yönetimi, tarımda kadının rolü gibi konularda da çalışmalar yürütmektedir.
Örgütün ikinci faaliyet alanı ise, gıda, tarım, ormancılık ve balıkçılık konusunda bilgi ve veri toplayarak bunları tahlil etmek ve dağıtmaktır. Böylece FAO, çiftçiler, bilim adamları, tüccarlar ve planlamacılar için yatırım, pazarlama, planlama, araştırma ve eğitim gibi konularda akılcı kararlar alınmasını sağlayan bir enformasyon merkezi olarak çalışmaktadır. Örgüt, sözkonusu faaliyet alanlarında düzenli aralıklarla, genel kabul gören çeşitli raporlar da yayımlamaktadır.
Üçüncü olarak FAO, geniş bilgi ağı ve deneyimli teknik personeli ile hükümetlere tarım politikası ve planlaması konularında danışmanlık yapmakta; kalkınma için gerekli olan idari ve hukuki yapılar konusunda yardımcı olmaktadır. Örneğin, 1986-1994 yıllarını kapsayan ve GATT’ın Dünya Ticaret Örgütüne (WTO) dönüşmesine yol açan Uruguay Toplantılarında, sözkonusu değişimin tarımsal üretim, fiyatlandırma ve ticaret üzerindeki etkilerini araştırmış ve bunların fakir ülkeler üzerindeki olumsuz etkilerinin nasıl azaltılabileceği konusunda tavsiyelerde bulunmuştur. FAO ayrıca Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile ortaklaşa kurduğu FAO/WHO Kodeks Komitesi ile gıda güvencesinin iyileştirilmesi, gıda ticaretinin adil bir şekilde yapılması ve uluslararası eşgüdümün sağlanması için çalışmaktadır.
FAO’nun faaliyet gösterdiği son alan, tüm üye ülkelerin gıda ve tarım sorunları üzerinde biraraya gelerek tartışmalarına ve politika oluşturmalarına tarafsız bir forum imkanı sağlamaktır.
Ayrıca, FAO, uluslararası standartları onaylamakta, uluslararası anlaşma ve sözleşmelerin şekillenmesine yardımcı olmakta ve konuyla ilgili büyük konferanslara, teknik toplantılara ve uzman danışma toplantılarına evsahipliği yapmaktadır. FAO kurulduğundan bu yana, tarımsal kalkınmayı gerçekleştirmek suretiyle açlık ve yoksulluğu ortadan kaldırmak ve böylece insanların etkin ve sağlıklı bir hayat için ihtiyaç duydukları gıdayı bulabilmelerini mümkün kılmak ve doğru beslenmeyi sağlamak için çalışmaktadır.
FAO’nun en yüksek karar organı tüm üye ülkelerin katılımıyla iki yılda bir toplanan konferans’tır. Ülkelerin üst düzeyde katıldıkları Konferans’larda dünyadaki gıda ve tarım alanlarındaki gelişmeler tüm yönleriyle gözden geçirilmekte ve örgütün müteakip iki yıllık faaliyet programı ve bütçesi onaylanmaktadır.
FAO Organları
Genel Direktör
FAO Genel Direktörü, Konferans tarafından altı yıllık bir süre için seçilmektedir. Bu görevi halen, ilk kez 1994 yılında seçilen Senegal uyruklu Dr. Jacques Diouf yürütmektedir.
Konsey
Üye ülkeler arasından üçer yıllık dönemler için seçilen Konsey ise örgütün Yönetim Kurulu görevini yapmaktadır. Konsey iki yılda bir toplanan Konferanslar arasındaki dönemde üç kez toplanmaktadır.
Konsey üyeliği seçimleri amacıyla FAO üyeleri yedi bölgesel gruba bölünmüştür. Ülkemiz Avrupa grubunun üyesi olup, Yakın Doğu grubunda da gözlemci üyedir. Diğer gruplar ise, Afrika grubu, Asya grubu, Latin Amerika ve Karayipler grubu, Kuzey Amerika grubu ve Güney Batı Pasifik grubudur.
Komiteler
Konseyin yönetim ve çalışmalarla ilgili olarak iki tip komitesi mevcuttur.
Bunlar:
Program (PC),
Maliye (FC) ve
Anayasal ve Hukuki Konular (CCLM) komitelerinin oluşturduğu yönetimle ilgili komiteler;
Ana Madde Sorunları (CCP),
Balıkçılık (COFI),
Ormancılık(COFO),
Tarım (COAG) ve
Dünya Gıda Güvencesi (CFS) komitelerinin oluşturduğu çalışmalarla ilgili komitelerdir.
Ana Madde Sorunlar Komitesi altında çeşitli hükümetlerarası gruplar kurulmuştur. Bunların başlıcaları ise, Pirinç, Kakao, Tohumlar, Narenciye, Elyaf, Kenaf ve Elyaflar, Muz, Yağlı Tohumlar, Bitkisel ve Hayvani Yağlar, Sert Elyaflar, Çay, Şarap ve Et Hükümetlerarası Gruplarıdır.
FAO, aynı zamanda, tarım, balıkçılık ve gıda alanlarında küresel ve bölgesel nitelikler taşıyan geniş bir hükümetlerarası ve uzman grup yapısına sahiptir. Gübre Komisyonu gibi bunlardan bazıları özel sektörü de içermektedir. Bu yapılanmanın başlıcası ise FAO/WHO Ortak Gıda Kodeksi (Codex Alimentarius) Komisyonu’dur. 1962 yılında FAO/WHO Gıda Standardı Programını uygulamak için kurulan komisyona FAO yüzde 80, WHO ise yüzde 20 oranında katkıda bulunmaktadır. Programın amacı tüketicilerin sağlığını korumak ve uluslararası gıda standartları çerçevesinde gıda ticaretinde dengeli bir uygulamayı sağlamaktır. Bu komisyonun, bazıları bölgesel olmak üzere otuz kadar hükümetlerarası organı vardır.
Ayrıca, iki yılda bir yapılan FAO Bölgesel Konferansları ile Balıkçılık Konferansı, Tarımsal Reform ve Kırsal Kalkınma Konferansı gibi özel konularda FAO tarafından düzenlenen Dünya Konferansları da, tarım ve gıda stratejisi ve uygulamalarına yön vermektedir.
FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi
Birleşmiş Milletlerin (BM) tüm organları ve bağlı uzmanlık kuruluşlarının reforma tabi tutulmaları süreci kapsamında FAO’da da etkinlik ve verimin arttırılması bakımından örgütün bölgesel birimlerine daha çok yetki verilmesi ve bu bağlamda alt bölge ofislerinin açılması konusu uzun bir süredir gündemde bulunmaktadır. Bu çerçevede, Ankara’daki FAO Temsilciliği (ülke ofisi) Orta Asya'ya yönelik alt bölge ofisine dönüştürülmek suretiyle, anılan ofise ülkemiz ev
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder